نگارش مقاله علمی-پژوهشی

در این بخش مشاوریاب به آموزش روش نگارش مقاله علمی-پژوهشی ، ویژگی ها و بخش های آن می پردازد:

مقدمه

آشنا نبودن با انواع مقالات و روش مقاله‌نویسی، یکی از مشکلات اصلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. برخی از این دانشجویان تلاش می‌کنند تا با اطلاعات جسته‌ و گریخته؛ و گاهاً ناقصی که از اساتید یا سایر دانشجویان کسب می‌کنند، نسبت به آماده‌سازی مقالات اقدام کنند.

اما از آنجایی‌که دانش کافی ندارند، با مشکلات زیادی روبرو می‌گردند. از این رو، در این مطلب به بررسی مفهوم و شیوه نگارش یکی از رایج‌ترین انواع مقالات آکادمیک؛ یعنی مقاله علمی-پژوهشی می‌پردازیم.

با ما همراه باشید.

مقاله علمی-پژوهشی

مقالات علمی پژوهشی، یکی از مهم‌ترین انواع مقالات داخلی به‌شمار می‌آیند. این مقالات که از نظر ساختار و محتوا از جمله مقالات پژوهشی اصیل (Original article) محسوب می‌شوند.

مقاله علمی-پژوهشی به آن دسته از مقالاتی گفته می‌شود که محقق در آن به‌منظور پاسخگویی به یک سؤال علمی، به انجام پژوهش‌های تجربی هدفمند می‌پردازد. محقق تمام مراحل تحقیقات خود را به‌صورت کامل و با جزئیات دقیق گزارش می‌دهد.

این گزارش را که در قالب یک ساختار سازمان‌یافته شامل:

چکیده
فرضیات
مطالعات پیشین
روش تحقیق
نتایج
تفسیر نتایج

ارائه می‌شود، مقاله علمی-پژوهشی می‌نامند.

در مقابل مقاله علمی-پژوهشی، مقاله مروری قرار میگیرد و از اعتبار و ارزش بالاتری برخوردار است. جهت نگارش یک مقاله خوب و درج آن در مجلات معتبر داخلی یا ISI رعایت برخی نکات الزامی است. پژوهش علمی را با روش صحیح پژوهش میشناسند. بخاطر داشته باشید همیشه روش پژوهش از موضوع پژوهش مهمتر است. بهترین موضوع اگر باروش صحیح مورد پژوهش قرار نگیردو باروش صحیح نگارش نشود فاقد هرگونه اعتباروارزش علمی است. اصطلاحی به نام In The Bin در جوامع آکادمیک رایج است. که به معنای “به درد سطل زباله می خورد” است. این اصطلاح به مقالاتی گفته میشود که در آنها اصول پژوهش و نگارش علمی رعایت نشده است. به هنگام داوری بدون آنکه موضوع پژوهش مطالعه شود مستقیماً درون سطل زباله انداخته میشود.

آموزش روش نگارش مقاله علمی-پژوهشی

مقاله علمی-پژوهشی Research article یک منبع دسته اول است. که دارای روش تحقیق و گزارش یافته‌های پژوهش نویسنده مقاله است.

این نوع مقاله با مقدمه‌ای بر مساله مورد تحقیق شروع می‌شود.
براساس پیشینه پژوهش و مطالعات کتابخانه‌ای به تشریح مساله پرداخته می‌شود.
سپس روش شناسی پژوهش بیان می‌شود.
در بخش چهارم به تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری شده پرداخته می‌شود.
در آخر نتیجه‌گیری و بحث ارائه می‌شود.

مقاله علمی پژوهشی چه باهدف کاربردی وچه باهدف بنیادی انجام شود؛ درنهایت دستاوردهای جدیدی بهمراه دارد که درمطالعات پیشین وجود نداشته است.

ویژگی های اصلی مقاله علمی-پژوهشی

اولین گام در نگارش مقاله علمی-پژوهشی تعیین هدف مقاله است. مقاله می تواند بنیادی یا کاربردی باشد.

مقاله بنیادی: در این مقالات چیزی به علم اضافه می شود.

برای مثال فرض کنید بخواهید یک مدل جدید را برای نخستین بار معرفی کنید.

مقاله کاربردی: در این نوع براساس مدل های موجود یک مساله واقعی حل میشود.

بیشتر مطالعات دوره کارشناسی ارشد از این دسته هستند.

تفاوت مقاله مروری و علمی-پژوهشی

مقاله های مروری Review براساس مطالعات گسترده. در زمینه موضوع تحقیق و استفاده از چندین منبع داخلی و خارج. تلخیص، مقایسه و ارزیابی و نتیجه گیری از این منابع نوشته میشوند. این مقالات فاقد بخش گردآوری و تحلیل داده هستند. و صرفاً براساس مطالعات کتابخانه ای نوشته می شوند. چنین مقالاتی برای ارائه کلاسی مناسب هستند.

قسمت مروری فقط به بخش ادبیات پژوهش محدود میشود. گردآوری آثار و نتایج مولفین دیگر و درکنار هم قرار دادن آنها؛ مجموعاً ادبیات پژوهش یک مقاله علمی-پژوهشی را تشکیل میدهد. پس ازانتخاب یک موضوع مناسب باید به گردآوری آثار و نتایج مولفین داخلی و خارجی درزمینه موضوع منتخب بپردازید. بدین ترتیب ادبیات پژوهش شما شکل می گیرد. مهمترین ویژگی و ارزش هر پژوهش علمی اتکای آن بر اطلاعات دست اول است. که در روند انجام پژوهش بدست می آید.

بخش های یک مقاله در نگارش مقاله علمی-پژوهشی

تنظیم صفحه اول مقاله

صفحه اول به ترتیب شامل عنوان، نام مولف یا مولفین، چکیده و واژگان کلیدی است.
عنوان در خط اول درج می شود. معمولاً عنوان را با یک فونت Bold و اندازه بزرگتر از سایر فونت های متن مینویسند.
نام نویسنده را با یک پاورقی همراه می کنند. در پاورقی باید آدرس الکترونیک نویسنده ذکر شود تا خوانندگان مقاله در صورت نیاز بتوانند با نویسنده ارتباط برقرار کنند. نوشتن سمت یا ویژگیهای بارز علمی نویسنده در پاورقی نیز مرسوم است.
چکیده یا Abstract در هشت تا ده خط که معمولاً در دو پاراگراف تهیه می شود. باید بیانگر سیر کاملی از مقاله باشد.
واژگان کلیدی یا KeyWords سه تا شش کلمه اصلی مورد استفاده در مقاله اصلی است. معمولا به صورت Italic نوشته می شود.

نوشتن مقدمه مقاله

بهتر است مقدمه در یک صفحه تهیه شود.
در پاراگراف اول مقدمه ابتدا به شرح و بیان مساله پژوهش بپردازید.
در پاراگراف دوم اهمیت و ارزش موضوع را شرح دهید.
در پاراگراف سوم اهداف خود را توضیح دهید.
در نهایت در پاراگراف آخر توضیح دهید خواننده در مقاله با چه موضوعاتی مواجه خواهد شد. اما نتیجه گیری از مباحث به عمل نیاورید.

ادبیات پژوهش مقاله

اینجا براساس مطالعات گذشته، مبانی نظری پژوهش بیان می شود. منظور از مبانی نظری ارائه تعاریف و مفاهیم بکار رفته در پژوهش به صورت روشن است. و باید براساس مطالعات معتبر قبلی صورت گیرد. در بخش دوم ادبیات پژوهش به ارائه مطالعات مشابه که قبلاً توسط پژوهشگران دیگر صورت گرفته پرداخته میشود. نظر به تاکید جوامع علمی بر اطلاعات دست اول. در حال حاضر بسیار مقاله ها از ارائه ادبیات پژوهش به صورت مستقل پرهیز میکنند. و تنها به ارائه کلیاتی از پژوهش انجام گرفته پیشین در بخش مقدمه اکتفا میشود.

روش تحقیق در نگارش مقاله علمی-پژوهشی

در بخش سوم از یک نگارش مقاله علمی-پژوهشی ، انواع روش تحقیق براساس هدف و ماهیت معرفی میشود. همچنین نحوه گردآوری داده ها بیان میشود. پژوهشهای علمی از روشهای مطالعه میدانی وکتابخانه ای برای گردآوری داده ها و اطلاعات استفاده میکنند. همینطور جامعه آماری و در صورت لزوم نمونه آماری معرفی میشوند. سپس گزاره های پژوهش (فرضیه ها یا سوالات) ارائه میگردد. همچنین آزمونهای آماری مورد استفاده و نرم افزار تجزیه و تحلیل داده ها نیز معرفی میشود.

تجزیه و تحلیل داده ها در نگارش مقاله علمی-پژوهشی

بر اساس داده های بدست آمده و با توجه به روشهای آماری مناسب، به تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش پرداخته میشود. معمولا برای افزایش دقت محاسبات نرم افزارهای آماری مانند SPSS بکار گرفته میشود. این تحلیل اساس یک پژوهش علمی است.

خلاصه و نتیجه گیری از مقاله

هر مقاله باید با خلاصه و نتیجه گیری دقیق و صحیحی از گامها و دستاوردهای پژوهش همراه باشد. بعضی مواقع خلاصه را همراه با بیان محدودیت ها و پیشنهاداتی برای پژوهشگران دیگر همراه میکنند.

صفحه منابع و مآخذ نگارش مقاله علمی-پژوهشی

در نهایت باید منابع و مآخذ مورد استفاده را به ترتیب براساس منابع فارسی و لاتین مرتب کنید. هر مجله یا کنفرانس استانداردهای خود را در نحوه درج منابع دارد. یک روش استاندارد برای درج منبع روش APA است. این واژه مخفف American Psychological Association است. که توسط انجمن روانشناسی آمریکا ارائه شد. براساس این روش برای ارجاع یک بخش از متن به منبع آن ازاستفاده میشود.

نکات مهم در رابطه با ترجمه مقاله علمی-پژوهشی

نکات ریزی در زمینه ترجمه مقاله علمی-پژوهشی وجود دارند که غالباً رعایت نمی‌شوند. همین اشکالات کوچک باعث می‌شود که کیفیت مقاله کاهش پیدا کند. مواردی که در ادامه بیان می‌شوند در بسیاری از مقالات علمی پژوهشی رعایت نمی‌شود. این درحالیست که با رعایت این موارد می‌توان سطح نگارشی مقاله را تا حد زیادی بهبود بخشید. این نکات عبارتند از:

سبک و لحن مقاله علمی پژوهشی باید آکادمیک باشد

لحن مقاله باید:

تحلیلی (نه امپرسیونیستی)
هدفمندانه (نه ذهنی)
عقلانی (نه عاطفی)
منطقی (نه جدال‌بر‌انگیز)
رسمی (نه محاوره‌ای)
غیر‌شخصی (نه شخصی)

باشد.

از کلمات یا عبارات مخفف و اختصاری اجتناب کنید

تنها در مواردی که از یک عبارت طولانی به‌دفعات استفاده ‌شود، مجاز به استفاده از عبارات اختصاری خواهید بود. آن هم در صورتی که در اولین استفاده از کلمه، نام کامل آن را در کنار نام اختصاری ذکر کنید.

عدم استفاده از بعضی از عبارات

از به‌کار بردن عبارات etc و and so forth تا حد امکان اجتناب کنید

از خطاب قرار دادن خواننده با ضمیر you بپرهیزید

در عوض از کلماتی مانند the reader یا one استفاده نمایید.

از طرح سؤالات مستقیم در مقاله علمی پژوهشی اجتناب کنید

پرسیدن سؤالات مستقیم تنها در مقالات روزنامه‌ای مرسوم هستند.

در استفاده از افعال عبارتی زیاده‌روی نکنید

تا حد امکان از افعال تک کلمه‌ای استفاده نمایید. برای مثال، به‌جای find out از discover و به‌جای point out از note استفاده کنید. با این حال در صورت استفاده از این افعال به طرز صحیح استفاده از آن‌ها دقت کنید.

استفاده نکردن از عبارات کلیشه‌ای در چاپ مقاله

از به‌کار بردن عبارات محاوره‌ای، اصطلاحات عامیانه و کلیشه‌هایی مانند go the extra mile وpush the boat out خودداری کنید.

استفاده نکردن از ضمیر اول شخص مفرد

به‌طور کلی از اول‌شخص مفرد در مقالات علمی پژوهشی استفاده نکنید.

نکاتی که در اینجا بیان شدند، در عین سادگی بسیار مهم هستند و باید حین ترجمه یا ویرایش فنی یک مقاله علمی-پژوهشی در نظر گرفته شوند.

نکته مهم

درنظرگرفتن شاخه علمی-پژوهشی درحقیقت، نوعی دسته‌بندی است که در ایران استفاده می‌شود. و اگر مقالات علمی پژوهشی را در دسته مقالات داخلی قرار می‌دهیم به هیچ‌وجه به این معنا نیست که امکان ترجمه آنها و ارسالشان به ژورنال‌های خارجی وجود ندارد. برخی از مجلات علمی پژوهشی در پایگاه علمی isi هم نمایه می‌شوند؛ و دارای ضریب تاثیر یا ایمپکت فکتور (impact factor) هستند.

امیدواریم این مطالب در راستای مقاله نویسی شما دوستان مفید واقع شود. درصورت مشاوره و یا نگارش مقاله علمی-پژوهشی ویاچاپ مقالات با همکاران ما درموسسه مشاوریاب تماس حاصل فرمایید.